«پنچری»؛ روایت چرخۀ معیوب تولید سریال در سیما
دو دهه قبل در دورانی که رقابت رسانهای وجود نداشت، در حوزه سرگرمی سازی عدهای هنرمند و کمدین با کمترین تخصص وارد این عرصه شدند که برزگترین هنرشان نمایش پخمگی و «پَپِه» بازی در مقابل دوربین بود. دورانی که آیتمهای نمایشی کوتاه در رسانه ملی ساخته میشد و کمدی نظم و نسق نمایشی در قالب فیلم و سریال را نداشت. طبیعی بود در آن روزگار به دلیل یک ذائقه مشخص فراگیر در خلأ رقابت رسانهای و محدودیتهای مرسوم، مردم به این «لودهبازی» و «پپهبازی» بازیگران در آیتمهای کوتاه نمایشی اقبال نشان میدادند.
مولف چنین رویهای مهران مدیری بود و که بعدا تغییر مسیر داد و به روایتهای نمایشی سریالی مدون روی آورد. هر چند سریالهای مدیری همچنان همان ویژگی آیتمهای نمایشی را دارند و مخاطب در مواجهه با سریال پاورچین، اگر قسمتهای اولیه و قبلی سریال را ندیده باشد، میتواند همچنان با یک برش از سریال سرگرم شود. همین نگره به آیتمهای نمایشی، بعدها منجر به شکلگیری شبکهای به نام نسیم شد که با ارائه برشهای کمدی و طنز مخاطب را سرگرم میکند.
اما نگاه هنرمندان به ساحت نمایش هر شبی تحت عنوان «سریال» همچنان شبیه سیاق و روال آیتم سازی است. نمونه قابل تحلیل در این مقال و مجال سریال «پنچری» است. وقتی سریال پنچری را تماشا میکنید درخواهیم یافت قصد سازندگان، ساخت یک قصه دنبالهدار نمایشی به صورت سریال نیست. شاید دمل چرکین ندانستن و بلد نبودن در دورانی که مدیا اصلی رقبای سر سختی دارد بیشتر به چشم میآید.کم هنری، کم سوادی و رانت نمایشی را که در چنگال دفاتر تولید گرفتار است بیشتر از گذشته عیان میشود.
تلقی کارگردان و نویسندگان سریال شبه کمدی پنچری(ضد کمدی) همچنان به حوزه سریالسازی به صورت آیتمی است. به همین دلیل پس از تماشای ۱۷ الی ۱۸ قسمت مخاطب متوجه میشود چرا آیتم تقابل و برخورد شخصیتهای اصلی سریال به صورت یک سیکل معیوب دائما تکرار میشود. گویی نویسندگان همچنان در دهه هفتاد ماندهاند و تصور میکنند باید سریالی را به صورت آیتمی به نگارش درآوردند. هر برش از سریال «پنچری» مثلا قسمت هفتم و هفدهم، با برشی از قسمت اول و پنجم، تفاوت چندانی ندارد. یوسف تیموری (حمید) رضا داوونژاد (قادر) و حمید لولایی (عمو) داخل یک خوردو نشستهاند و دور شهر میگردند و کارگردان با کج سلیقگی بارزی، شهرگردی این سه کاراکتر را به صورت مکرر در قسمت های مختلف سریال تکرار میکند و تکههای مختلف را بریده و در تمامی قسمت های سریال پخش کرده است . کمدی در پنچری محدود میشود به سه بازیگری که دورانشان تمام شده است و مخاطب را نمیتوانند بخندانند. پنچری همان تم سریالهای مهدی مظلومی را دارد نه میخنداند نه موجب تغییر احوال مخاطب میشود و شوخی و کمدی از منظر سازنندگان منحصر می شود به رفتارهای هیستریک حمید لولایی که شانزده سال مداوم زیر آسمان شهر را تکرار میکند.
از ابتدای سریال میان قادر (رضا داوودنژاد) و شوهر خالهاش چالشی نمایشی وجود دارد که این سیکل برخورد و تقابل با چاشنی شوخیکلامی تکرار میشود. در طی این برخوردها قصهای شکل نمیگیرند، رویدادی خلق نمیشود و محرک داستانی خاصی وجود ندارد. یعنی با وجود نمایش مکرر این برخوردها درباره ازدواج قادر، روایت فیلم از نقطه «الف» به نقطه «ب» نمیرود. نوعی کرختی داستانی در بطن سریال پنچری وجود دارد که به صورت دائمی تکرار میشود. تم و پیرنگ سریال بشدت تکراری است و موضوع ازدواج جوانان روایتی بکر و بدیع برای ساخت یک سریال کمدی نیست.
در بخش نخست این یادداشت اشاره به کمدیهای آیتمی در دهه هفتاد شد و شیوه مرسوم ساخت کمدی آیتمی شد. نکته قابل توجه این است برخی بازیگران سریالهای کمدی بازیگران همان سریالها هستند و سازندگان سریال پنچری و خیل عظیمی از بازیگران سریال و فیلمهای کمدی برخاسته از جریان کمدیهای آیتمی دهه هفتاد هستند. یعنی میراث کمدی در سیما همچنان استفاده از ابزار نمایشی و مدل نمایشی در دوران گذشته است.
«یوسف تیموری» جوان اول سریال با سی و هشت سال سن در این سریال نقش جوان دم بخت را بازی میکند. «سولماز غنی» با چهل سال سن نقش نامزد او را ایفا میکند. از سوی دیگر زوج دم بخت دیگر این سریال «رضا داوود نژآد» سی هشت ساله در نقش قادر عاشق دخترخاله خویش است که نقش او را زهره فکور صبور با ۴۱ سال سن ایفا میکند. بیچاره تماشاگر چطور میتواند باور کند که این بازیگران با این ضریب سنی نزدیک به چهل سال همچنان دم بخت خواهند بود. آیا کسی باور میکند؟ کهنگی در آیتم سازی با استفاده بازیگران همان جریان را به صورت طبیعی مخاطب پس میزند و اگر سریال پنچری در صد قسمت ساخته شود بازهم مخاطب رسانه ملی تماشایش نمیکند.
روایت سریال «پنچری» به صورت پلشت و تهوع آوری عقب مانده و پیر است. گویی برای سازندگان و تهیه کنندگان همیشه ثابت سیما ترکیب زمانی و مکانی قصهها نباید دست بخورد و بازیگران همان قصههای دختر- پسری دهه هشتاد با موضوع مشکلات ازدواج جوانان همچنان تکرار شود و پیش فرض اولیه قصهها ثابت ماند با این تفاوت علی صادقی میرود، جایش را یوسف تیموری میگیرد، یوسف تیموری میرود، جایش رضا داوونژاد میآید و نکته جالب اینجاست جوان اولهای تلویزیون با معدل سنی چهل سال دیگر نمیتوانند مثل یک دهه قبل بازی طنازانه ای از خود ارائه دهند.
قصههای کمدی شبیه اوایل دهه هشتاد است و رضا داوود نژاد همچنان همان نقشی را ایفا می کند که در پشت کنکوریها و نون ریحون (فرزاد موتمن) ارائه کرد و هیچ تفاوت مشهودی در جایگاه و پرسوناژ او دیده نمیشود و داوودنژاد مثل یوسف تیموری همان نقش جوان «پَپِه» ای را بازی میکند که دست و پای جمع کردن خودش را ندارد و در نهایت به سعادت و مسرتی خاص میرسد. دو جوان بی دست پای سریال ، با پپگی و لودگی موفق میشوند شر دنیامفاخری (شهره سلطانی) را به خودش باز گردانند.
رسانه ملی نیاز به انقلاب عظیمی دارد. این انقلاب عظیم بدین صورت باید رخ دهد که تهیه کنندگان تازه نفسی به بدنه سیما وارد شوند که تعلقات و وابستگی مدیریتی نداشته باشند و تهیه کنندگان تازه نفس غیر وابسته، با نویسندگان تازه نفس همکاری کنند. سالهاست این چرخه معیوب تولید سریال کمدی (به صورت کلی تولید سریال) در سیما را چند تهیه کننده، نویسنده و کارگردان مشخص در انحصار خود دارند و آنچه میتواند در حوزه تولید موجب اتفاقی تازه شود، قطع روند انحصارگرایی در حوزه تولیدات سیماست که این اتفاق قطعا از محالات است. بیچاره مخاطبی که به دنبال سریالی ایرانی و سرگرمکننده میگردد با چنین تولیداتی مثل «پنچری» قطعا از جعبه جادو فرار خواهد شد./منبع: مشرق نیوز
- مطالب مرتبط
- ویروسی بدتر از کرونا که به جانِ سینمای ایران افتاده!
- خودشیفتگی سحر قریشی کار دستش داد!
- یک پیشنهاد به برگزارکنندگان جشنواره فیلم فجر
- انتقاد شدید یک منتقد به فیلمسازانِ افغانستانیِ ساکن ایران: بتازانید که دور دورِ شماست!
- جواد عزتی؛ ستارهی همهفنحریف سینمای ایران
- درخواست شهاب حسینی برای بازگشت بهروز وثوقی
- نامهٔ اعتراضی بازیگر ایرانی به رئیس جمهور
- بازیگرانِ ساعت خوش و ماجرای نوشابۀ مشکی!
- هنرمند با سلِبریتی فرق داره!
- رونقی که اینترنت نگذاشت در گیشۀ سینما پا بگیرد
نظرات کاربران
- 20 فیلم جنجالی که نباید با همسر یا نامزدتان تماشا کنید! (قسمت1)/دختر خوب و دختر گمشده!
- شمارۀ «محمدرضا گلزار» چند؟!
- معرفی بهترین فیلم های عاشقانه 2018
- بشنوید: «رسم عاشقی» اثر رسول نجفیان درباره شهدا
- عکسهای اکران خصوصی فیلم «ساعت 5 عصر»
- کمدین هایی که نقش جدی بازی کردند/ از مهران غفوریان تا رضا عطاران و جواد عزتی
- نگاهی به چند اثر حاضر در جشنواره فیلم فجر
- نگاهی به فیلم «ماجان» / تکرارِ ساختاری منسوخ!
- تمام بازیگرانی که بعد از انقلاب، «ممنوعه» شدند
- ببینید: جشن تولدِ پدرخواندۀ سینمای ایران!
- کچلهای سینما، از جمشید آریا تا صفر کشکولی!
- ماجرای مرگ برادرِترانه علیدوستی درچهارشنبه سوری
- کلیپی که حمید عسکری را ممنوع الفعالیت کرد!
- دست زدنِ مجری مرد به زن، برنامۀ زنده را به هم ریخت +ویدئو
- ۱۰ بازیگر زن فرانسوی که کارنامه درخشانی دارند
- ساز و کار اصل تخاصم در فیلمنامۀ «ماجرای نیمروز»
- بازگشت ناامیدکنندۀ کارگردان بزرگ به سینما
- معروف ترین و پر بیننده ترین سریال های ترکی/ از عشق ممنوع تا عشق اجاره ای!
- تازه ترین آمار فروش فیلمهای سینمایی
- کمدین های شکستخورده ی 98 سینمای ایران
- تازه ترین تصویر از«دی کاپریو» خبر ساز شد!
- خانم مجری: ۱۰ سال است که ممنوعالتصویرم!
- خواننده های نسل جدید با کدام آهنگ ها معروف شدند؟
- نکات اولیه ای که هر فیلمنامه نویس باید بداند
- فیلم هایی که بحران های زندگی زناشویی را نمایش دادند
- «خانه سینما» از هیچ نامزدی حمایت نمی کند
- پسرِ امین حیایی: خدا نکند معتاد شوم!
- عکسهای چهاردهمین جشن بازیگر خانه تئاتر
- کدام فیلمساز ایرانی، فیلم کرونا را می سازد؟
- برترین فیلمهای احساسی تاریخ سینمامعرفی شدند
- خبرهای جدید از بازیگران فیلم «مست عشق»
- اسپانیا، برزیل و فرانسه بیشترین فیلم را در جشنواره شهر دارند
- سه فیلم به اکران «هنر و تجربه» افزوده میشوند
- «روزی روزگاری در هالیوود» سریال میشود
- آیا سایت های فروش بلیت، تماشاگران را فریب می دهند؟
- 10 فیلمی که حتی مردان را هم به گریه میاندازد!
- برگزاری کنسرت همایون شجریان در لندن
- عکس: مراسم تشییع پیکر حبیب الله کاسه ساز
- عکس/ دیدار محسن چاوشی با خوانندۀ خارجنشین!
- زمان پخش فصل جدید «بچه مهندس» مشخص شد
- اجرای یک پرفورمنس کرونایی در پیرانشهر!
- آلبوم جدیدِ بدلِ «اندی» در ایران مجوز گرفت!
- آنجلینا جولی معشوقه ی شیطان میشود!
- شایعات جنجالی دربارۀ ازدواج بازیگران/ از شریفینیا و رز رضوی تا بنیامین و بهاره افشاری
- اسکار ۲۰۲۳ برای «همه چیز همه جا به یکباره»
- دنباله سریال "دنیای شیرین دریا" بدون پوپک گلدره
- عکس/ ازدواج «دی کاپریو» با یک دختر 20 ساله
- نگاهی به دو فیلم جنجالی که بر اساس زندگی قاتل زنان خیابانی ساخته شده اند
- سرنوشتِ دکورهای میلیاردی سریال «مختارنامه»/ به فیلمبرداران «عروسی» اجاره داده می شود!
- در اکران آنلاین، انحصارها باید شکسته شود
- یک بازیگر شمالی: فقط نقش گیلکی به من پیشنهاد میشود!
- عکس متفاوت ترانه علیدوستی درفیلم مهتاب کرامتی
- پخش ۱۴ کنسرت آنلاین برای روزهای قرنطینه خانگی
- برگزاری نمایشگاه عکس فیلم های سینمایی ایران
- شمارۀ «محمدرضا گلزار» چند؟!
- شمارۀ «محمدرضا گلزار» چند؟!
- معرفی بهترین فیلم های عاشقانه 2018
- بشنوید: «رسم عاشقی» اثر رسول نجفیان درباره شهدا
- عکسهای اکران خصوصی فیلم «ساعت 5 عصر»
- کمدین هایی که نقش جدی بازی کردند/ از مهران غفوریان تا رضا عطاران و جواد عزتی
- نگاهی به چند اثر حاضر در جشنواره فیلم فجر
- نگاهی به فیلم «ماجان» / تکرارِ ساختاری منسوخ!
- تمام بازیگرانی که بعد از انقلاب، «ممنوعه» شدند
- ببینید: جشن تولدِ پدرخواندۀ سینمای ایران!
- کچلهای سینما، از جمشید آریا تا صفر کشکولی!
- ماجرای مرگ برادرِترانه علیدوستی درچهارشنبه سوری
- کلیپی که حمید عسکری را ممنوع الفعالیت کرد!
- دست زدنِ مجری مرد به زن، برنامۀ زنده را به هم ریخت +ویدئو
- ۱۰ بازیگر زن فرانسوی که کارنامه درخشانی دارند
- ساز و کار اصل تخاصم در فیلمنامۀ «ماجرای نیمروز»
- بازگشت ناامیدکنندۀ کارگردان بزرگ به سینما
- معروف ترین و پر بیننده ترین سریال های ترکی/ از عشق ممنوع تا عشق اجاره ای!
- تازه ترین آمار فروش فیلمهای سینمایی
- کمدین های شکستخورده ی 98 سینمای ایران
- تازه ترین تصویر از«دی کاپریو» خبر ساز شد!
- خانم مجری: ۱۰ سال است که ممنوعالتصویرم!
- خواننده های نسل جدید با کدام آهنگ ها معروف شدند؟
- نکات اولیه ای که هر فیلمنامه نویس باید بداند
- فیلم هایی که بحران های زندگی زناشویی را نمایش دادند
- «خانه سینما» از هیچ نامزدی حمایت نمی کند
- پسرِ امین حیایی: خدا نکند معتاد شوم!
- عکسهای چهاردهمین جشن بازیگر خانه تئاتر
- کدام فیلمساز ایرانی، فیلم کرونا را می سازد؟
- برترین فیلمهای احساسی تاریخ سینمامعرفی شدند
- خبرهای جدید از بازیگران فیلم «مست عشق»
- اسپانیا، برزیل و فرانسه بیشترین فیلم را در جشنواره شهر دارند
- سه فیلم به اکران «هنر و تجربه» افزوده میشوند
- «روزی روزگاری در هالیوود» سریال میشود
- آیا سایت های فروش بلیت، تماشاگران را فریب می دهند؟
- 10 فیلمی که حتی مردان را هم به گریه میاندازد!
- برگزاری کنسرت همایون شجریان در لندن
- عکس: مراسم تشییع پیکر حبیب الله کاسه ساز
- عکس/ دیدار محسن چاوشی با خوانندۀ خارجنشین!
- زمان پخش فصل جدید «بچه مهندس» مشخص شد
- اجرای یک پرفورمنس کرونایی در پیرانشهر!
- آلبوم جدیدِ بدلِ «اندی» در ایران مجوز گرفت!
- آنجلینا جولی معشوقه ی شیطان میشود!
- شایعات جنجالی دربارۀ ازدواج بازیگران/ از شریفینیا و رز رضوی تا بنیامین و بهاره افشاری
- اسکار ۲۰۲۳ برای «همه چیز همه جا به یکباره»
- دنباله سریال "دنیای شیرین دریا" بدون پوپک گلدره
- عکس/ ازدواج «دی کاپریو» با یک دختر 20 ساله
- نگاهی به دو فیلم جنجالی که بر اساس زندگی قاتل زنان خیابانی ساخته شده اند
- سرنوشتِ دکورهای میلیاردی سریال «مختارنامه»/ به فیلمبرداران «عروسی» اجاره داده می شود!
- در اکران آنلاین، انحصارها باید شکسته شود
- یک بازیگر شمالی: فقط نقش گیلکی به من پیشنهاد میشود!
- عکس متفاوت ترانه علیدوستی درفیلم مهتاب کرامتی
- پخش ۱۴ کنسرت آنلاین برای روزهای قرنطینه خانگی
- برگزاری نمایشگاه عکس فیلم های سینمایی ایران