جمشید خاوری: ماجرای پخش سریال «سرزمین کهن» اینقدر کش پیدا کرده که ظاهرا تلویزیون باید قید پخش آن را به طور کلی بزند و این سریال پرخرج را روانۀ بایگانی سازمان کند!

این سریال با نام قبلیِ «سرزمین مادری» قرار بود تاریخ سیاسی-اجتماعی ایران از سال ۱۳۲۰ تا پیروزی انقلاب  را در قالب زندگی یک پسربچه طی سه فازِ ۶۶ قسمتی به تصویر بکشد.

به گزارش شایان فیلم، کمال تبریزی در سال ۸۶ پیش‌تولید سریال و ساخت دکورها را آغاز کرد و بالاخره آذر ۸۷ در شهرک سینمایی غزالی فیلمبرداری فاز اول شروع و تا اوایل سال ۸۹ ادامه داشت. فاز دوم سریال از دی ماه ۸۹ شروع و بعد از مشکلات مالی و اصلاحاتی که به فیلمنامه وارد شده بود در دی ماه ۹۲ به اتمام رسید و در ۳ بهمن ۹۲ این سریال روی آنتن شبکه سه رفت. اما بعد از پخش چهار قسمت از سریال، موجی از اعتراضات قوم بختیاری‌ را در پی داشت که باعث تعطیل شدن سریال و عذر خواهی صدا و سیما و عوامل سریال شد. این اعتراض ها در استان‌های بختیاری نشین( خوزستان، چهارمحال و بختیاری، اصفهان و لرستان) شدت بیشتری داشت. نمایندگان این قوم در مجلس نیز حسابی گرد و خاک کردند و حتی کار را به شورای عالی امنیت ملی کشاندند.

در مقابل، سازندگان سریال ضمن عذرخواهی قول دلجویی از معترضین را دادند.کار حتی به آنجا کشید که ضرغامی ریاست وقت سازمان، بدون همراه و تشریفات، شخصا به مسجد جامع مسجد سلیمان رفت تا از مردم عذرخواهی کند! این اقدام  رئيس رسانه ملي تأثير مثبتي در كاهش حساسيت‌هاي ايجاد شده  داشت.

در هیمن راستا، فعالان بختیاری خواستار بررسی و پیگیری دقیق فیلمنامه، اسناد و مدارک مورد استناد در این سریال شدند و پیشنهاد دادند «شورای کارشناسی اقوام» در صدا و سیما تشکیل شود تا بر روی سریال‌هایی که به نقش تاریخی شخصیت‌های برجسته و تاریخ اقوام کشور می‌پردازد نظارت کنند.»

بعد از آن حدود یک سال هیچ خبری از این سریال نبود. تلویزیون نه می توانست از پروژه ای که میلیاردها تومان برایش خرج کرده چشم پوشی کند و نه توان ایستادگی در مقابل اعتراضها را داشت. بنابراین راه میانه یعنی «تغییر و اصلاح» را برگزید.

سال 94 که مسئولین سیما اعلام کردند قسمتهایی که مورد اعتراض واقع شده را دوباره فیلمبرداری خواهند کرد. در مردادماه ۹۴ پیش تولید فاز سوم سریال شروع شد و در سکوت خبری، کار به انتها رسید و نسخه جدیدی از سریال آماده پخش شد. تابستان امسال از طرف مسئولین صداوسیما اعلام شد که نمایندگان قوم بختیاری ورژن جدید سریال را دیده اند و همه سوءتفاهم ها حل شده است. بنابراین آنها تبلیغات شان را شروع کردند و اعلام کردند از اول پاییز سریال که اسمش را به «سرزمین کهن» تغییر داده بودند روی آنتن می رود.

اول مهر هم رسید و سریال روی آنتن نرفت تا دوباره گمانه زنی ها پیرامون محافظه کاری تلویزیون و تلاش برای راضی نگه داشتن معترضین – که در بازبینی مجدد دست روی هر نکته ای می گذاستند!-  شدت بگیرد. در آبان ماه، نماینده الیگودرز گفت: «صدا و سیما تصمیم گرفته بود که این سریال را با انجام اصلاحاتی بار دیگر پخش کند.اما با توجه به اینکه مردم مناطق بختیاری و لرها نسبت به پخش این سریال مخالف هستند امروز تعدادی از نمایندگان چهارمحال و بختیاری با مسئولان صدا و سیما در این مورد در مجلس جلسه‌ای برگزار کردند و قرار شد که باتوجه به اینکه اصلاحات این سریال کافی نبوده از پخش آن جلوگیری شود.» و بالاخره دیروز دهم آذر نماینده مردم ایذه در مجلس دیروز آب پاکی را روی دست مخاطبان پیگیر این سریال ریخت و گفت: «در نشست مشترک نمایندگان با مسئولان سازمان صدا و سیما مقرر شد فعلا این سریال پخش نشود.»

ظاهرا این قصه سر دراز دارد و این سریال پرخرج که صدها هنرمند و متخصص برای تولیدش وقت گذاشته اند  باید در کشاکش اصلاحیه ها بماند تا شاید روزی نسخه تکه پاره اش به پخش برسد و یا اینکه کلا به بایگانی سپرده شود. تلویزیون هم به جای آن، یک سریال 90 قسمتی طنز آبکی روی آنتن بفرستد تا نه مورد اعتراض واقع شود و نه حساسیتی ایجاد کند!

پ.ن: آنچه باعث اعتراض بختیاری ها شده بود ظاهرا این دیالوگ است که امیر آقایی که نقش یک عضو فرقه دموکرات آذربایجان (را بازی می کند خطاب به خانواده بختیاری می‌گوید: "به چه چیز خودتان افتخار می‌کنید؟ به کدام اصل و نسب؟ به سر پا گرفتن سگ‌های انگلیسی و کاسه‌لیسی کنسول انگلیس؟ می‌خواهید فردا سر کلاس برای بچه‌ها قصه اینکه بختیاری‌ها چطور بختیاری شدند را بگویم؟ "همچنین تصویر سردار اسعد بختیاری نیز برای تأکید بختیاری بودن، نمایش داده شد!