هيچ مدرسهاي نميتواند نويسنده تربيت كند
هيچ مدرسهاي نميتواند نويسنده تربيت كند
فرهاد توحیدی
من اعتقاد دارم که هيچ مدرسهاي نميتواند «نويسنده» تربيت كند. تو يا نويسنده هستي يا نيستي. يعني يا ميتواني بنويسي يا نميتواني. اگر بتواني بنويسي مدرسه تو را ميتواند به نويسنده بهتري تبديل كند. مدرسه تكنيك ياد ميدهد اما هنرمند تربيت نميكند و به نظرم داشتن اين دو وجه اجتنابناپذير است. داشتن استعداد شرط لازم است اما شرط كافي نيست. شرط كافي اين است كه تو با دانش و معرفت و تكنيكهاي نوشتن آشنا باشي تا بتواني آنچه در ذهن و ضميرت ميگذرد درست منتقل كني. خيلي وقتها نميتوانيد آنچه در ذهنتان است به درستي روي كاغذ بياوريد.
اين فاصله بين دست و ذهن را تكنيك پر ميكند. من بايد ياد بگيرم با چه ابزاري ميتوانم انديشهام را روي كاغذ بياورم. اگر اين استعداد وجود دارد ميتوانيم به كلاسهاي نويسندگي و متون تئوريك و ديدن فيلم مراجعه كنيم و ورزش تخيل انجام بدهيم. جان كلود كرير در تمرين فيلمنامهنويسي ميگويد كه فيلمنامهنويس بايد تخيلش را مانند عضله ورزش دهد. يعني اينكه شما آماده باشي در هر لحظه از هر وضعيت واقعي به وضعيت نمايشي بروي. مثلا در مترو دو نفر دارند پچپچ ميكنند و تو بايد بتواني دنباله حرفهاي آنها را تصور كني. در كنار همه اينها فيلمنامهنويس بايد آدم فضولي باشد، يعني هم استراق سمع و هم استراق بصر كند و پشت سرش هم چشم داشته باشد. نويسنده بايد اقيانوسي به عمق يك ميليمتر باشد و مدام خودش را جاي آدمهاي مختلف بگذارد.
از نظر من در نويسندگي، فرشته الهامي وجود ندارد. در واقع ذهن آماده شماست كه با يك جرقه درگير چيزي ميشود و ميتواند موضوعي را متولد كند. مثلا در مساله جنگ سوريه با ديدن و شنيدن همه ی كُشت و كشتارها، به يك باره عكسي بيرون ميآيد كه چهره كودكي كه از زيرآورها درآمده را به تصوير كشيده است. اگر نويسنده باشيد، نگاه معصوم او و وضعيتي كه دارد يقهتان را ميگيرد و ميگويد به من نگاه كنيد. این تصوير معصومانه، خيلي عجيب است. اين تصوير شما را رها نميكند و ممكن است همين مايه نوشتن يك داستان شود. اين لحظه، لحظه خلق است.
تصوير يك مفهومي در جهان ذهن شما ميآيد و ميگويد كه من مال تو هستم و پس من را بنويس. كار هنر اينجا تمام ميشود. درست مثل نطفهاي كه وقتي بسته ميشود بايد از آن مراقبت كرد. نويسنده هم بايد مراقبت كند. مدام با ايدهاش ور برود و درباره آن يادداشت كند و كتاب بخواند و از اين به بعد تكنيك است كه ايده را گسترش ميدهد. بعد از كشف ايده حالا عادتها ميتوانند به شما كمك كنند. هر كسي مودي دارد. شما بايد مود خودتان را كشف كنيد. مثلا همينگوي براي نوشتن گوشه كافهاي را انتخاب كرده بود. من بعد از ديدن عكسهاي خانه او متوجه شدم به دليل كوچك بودن خانه و همچنين گران بودن سوخت در اروپا، گذران وقت در كافه و خوردن قهوه در آنجا براي همينگوي ارزانتر تمام ميشد تا نوشتن در خانهاش. به همين خاطر او و بسياري از نويسندگان بزرگ خودشان را به سر و صدا عادت داده بودند.
در واقع هر كس بايد قلقهاي رفتاري خود را در نوشتن پيدا كند. مثلا من براي نوشتن به سكوت محض نياز دارم. اگر پشهاي در هوا پرواز كند ميتواند تمركز من را برهم بزند. اما خب زماني هم بنا به شرايطي كه داشتم، خودم را به نوشتن در زيرزمين خانهمان عادت داده بودم. بعدها هم توانستم نوشتن را در آپارتماني شيك در نيس فرانسه روبهروي درياي مديترانه تجربه كنم اما در تمام اين مكانها عادت به سكوت همراهم بود.
البته گاهي هم ترجيح ميدهم خودم حواس خودم را پرتكنم. مثلا خانه را تميز ميكنم، ظرف ميشويم، جارو ميكنم و هر كاري انجام ميدهم كه ننويسم. بايد به خودم زمان بدهم و سراغ آلبوم و مجموعه عكسهايم بروم تا بتوانم باز هم به نوشتن برگردم. بنابراين عادتهاي نوشتن براي هر كس يك شكلي دارد. آدم بايد عادت خودش را شكل و خودش را در معرض نوشتن قرار بدهد وگرنه همهچيز دست به دست هم ميدهد كه تو ننويسي.
از ديگر عادتهاي نوشتن من در فيلمنامهنويسي اين است كه ايده را تبديل ميكنم به طرحي يك يا دو صفحهاي. بعد با طرح كلنجار ميروم كه آن را به داستان ١٠، ١٢ صفحهاي تبديل كنم و آن وقت است كه خيالم راحت ميشود كه داستان را پيدا كردم. در مرحله بعدي همان صفحات را به طرح سكانسبندي تبديل ميكنم. يعني همه آن چيزهايي كه در فيلم ديده ميشود بدون ديالوگها. بعد هم نسخه اوليه فيلمنامه و بعد هم نسخههاي بعدي آن شكل ميگيرد. در كار تيمي هم همين شيوه را پيش ميبرم. وقتي با ماني حقيقي و همايون اسعديان كار ميكردم همين عادتها وجود داشت. با مرضيه برومند هم به همين روال جلو رفتم. البته بايد بگويم «ما را به سختجاني خود اين گمان نبود» هيچ كس اندازه من با مرضيه كار نكرده است. همه نويسندهها بار دوم يا سكته ميكنند يا خودكشي! اما من هنوز زندهام. او وسواسهاي خودش را دارد.
- مطالب مرتبط
- سه نکتۀ کلیدی برای نگارش یک فیلمنامۀ کوتاه
- راهکارهای مهران کاشانی برای جذابتر نوشتن
- راهکارهای نویسندۀ«شهرزاد» برای فیلمنامهنویسی
- چند راهِ غيرنوشتاري، براي پيشرفت در فيلمنامه نويسي
- چطور ایده یک فیلم بلند را به فیلم کوتاه تبدیل کنیم؟
- نکات اولیه ای که هر فیلمنامه نویس باید بداند
- 12 گام برای نوشتن یک فیلمنامه ی انیمیشن
- اهمیت دیالوگ نویسی در فیلمنامه
- ابزارهاي فيلمنامه نويس /علی ناصری
- ستاره های تک سکانسی /محمد رضا هاشمی
نظرات کاربران
- دوستان صمیمی سحر دولتشاهی چه کسانی هستند؟
- 20 فیلم جنجالی که نباید با همسر یا نامزدتان تماشا کنید! (قسمت1)/دختر خوب و دختر گمشده!
- معرفی بهترین فیلم های عاشقانه 2018
- شمارۀ «محمدرضا گلزار» چند؟!
- 10 فیلمی که حتی مردان را هم به گریه میاندازد!
- آیا سایت های فروش بلیت، تماشاگران را فریب می دهند؟
- سانسور عجیبِ پاهای یک زن در شبکۀ نسیم!
- بشنوید: «رسم عاشقی» اثر رسول نجفیان درباره شهدا
- افشاگری خانم بازیگر ایرانی از رابطه اش با معاون رئیس جمهور سابق/ چیزی را پنهان نمی کنم!
- ببینید: زن و شوهری که در30 فیلم، نقش خودشان را بازی کرده اند!
- فیلم سینمایی «فیتیله و ماه پیشونی»
- روناک یونسی مدل گن لاغری شد!
- سحر قریشی هم بازیگر تئاتر می شود؟!
- گزارش فروش سینمای ایران در نخستین هفته از مهر
- بیش از ۷هزار فیلم کوتاه متقاضی حضور در جشنواره فیلم کوتاه تهران
- محمود دینی با «گروگان» به سینماها می آید
- فراری شدن همسر مهران غفوریان از دست عکاسان
- نگاهی به چند اثر حاضر در جشنواره فیلم فجر
- اعتراف نیکول کیدمن: ازدواج با تام کروز، من را از آزار جنسی نجات داد!
- معروف ترین و پر بیننده ترین سریال های ترکی/ از عشق ممنوع تا عشق اجاره ای!
- جشنواره ی فیلم لندن میزبان 5 فیلم ایرانی
- «من و شما» پاتوقی برای چهرههای کمتر دیده شده است
- آخرین اخبار از تولید فیلم «سلام بمبئی 2»
- اسامی آثار بخش مسابقه جشن سینمای مستند اعلام شد
- مهمترین فیلم هایی که چینی ها ساخته اند
- ماندگار ترین دیالوگ های سریال «بازی تاج و تخت»
- نکات اولیه ای که هر فیلمنامه نویس باید بداند
- خاطره شهرام ناظری از روزی که کنسرتش را لغو کردند!
- نمایش «بچه دزدی» در آمریکا به راه افتاد!
- پرفروش ترین کتاب های سال ۹۸ معرفی شدند
- فیلم جنجالی «نقاب» چطور ساخته و توقیف شد؟
- «روتوش» بهترین فیلم کوتاه جشنواره کراکوف
- بیتا فرهی: مردم به دنبال سرگرمی اند!
- عکسهای اکران خصوصی فیلم «ساعت 5 عصر»
- کارت های جشنواره فیلم فجر و رنجی که می بریم!
- دست زدنِ مجری مرد به زن، برنامۀ زنده را به هم ریخت +ویدئو
- روایت محمود دینی از شباهت به شهرام شب پره!
- نگاهی به فیلم «ماجان» / تکرارِ ساختاری منسوخ!
- دردسرهای یک سلفی برای ستاره بیحاشیۀ سینما
- عکس: مریل استریپ در 19 نقش متفاوت
- ده فیلم مناسب برای درون گراها و انزوا طلبان!
- انتشار ترجمۀ دو رمان از غلامحسین ساعدی در ترکیه
- یک بازیگر زن سینما و تلویزیون، کشف حجاب کرد!
- بازیگرانی که در تلویزیون «عروس» شدند!
- «پسران تاریخ» به تئاتر شهر می آید
- سریال رمضانی شبکه سه مشخص شد
- سینماهای کشور به آشوب کشیده شد!
- تصادف رضا عطاران؛ حادثه ای که به خیر گذشت!
- فیلم هایی که بحران های زندگی زناشویی را نمایش دادند
- آهنگ جدید سینا شعبانخانی به نام ناراحتم
- سه شعر دردسرساز که خوانندگان معروف خواندند
- آزیتا حاجیان: کمبود بازیگر نوجوان داریم
- مهران مدیری با«شوخی کردم» به شبکۀ 5 می آید
- عکسهای بدون حجاب بازیگر معروف ایرانی در کانادا
- دوستان صمیمی سحر دولتشاهی چه کسانی هستند؟
- 20 فیلم جنجالی که نباید با همسر یا نامزدتان تماشا کنید! (قسمت1)/دختر خوب و دختر گمشده!
- معرفی بهترین فیلم های عاشقانه 2018
- شمارۀ «محمدرضا گلزار» چند؟!
- 10 فیلمی که حتی مردان را هم به گریه میاندازد!
- آیا سایت های فروش بلیت، تماشاگران را فریب می دهند؟
- سانسور عجیبِ پاهای یک زن در شبکۀ نسیم!
- بشنوید: «رسم عاشقی» اثر رسول نجفیان درباره شهدا
- افشاگری خانم بازیگر ایرانی از رابطه اش با معاون رئیس جمهور سابق/ چیزی را پنهان نمی کنم!
- ببینید: زن و شوهری که در30 فیلم، نقش خودشان را بازی کرده اند!
- فیلم سینمایی «فیتیله و ماه پیشونی»
- روناک یونسی مدل گن لاغری شد!
- سحر قریشی هم بازیگر تئاتر می شود؟!
- گزارش فروش سینمای ایران در نخستین هفته از مهر
- بیش از ۷هزار فیلم کوتاه متقاضی حضور در جشنواره فیلم کوتاه تهران
- محمود دینی با «گروگان» به سینماها می آید
- فراری شدن همسر مهران غفوریان از دست عکاسان
- نگاهی به چند اثر حاضر در جشنواره فیلم فجر
- اعتراف نیکول کیدمن: ازدواج با تام کروز، من را از آزار جنسی نجات داد!
- معروف ترین و پر بیننده ترین سریال های ترکی/ از عشق ممنوع تا عشق اجاره ای!
- جشنواره ی فیلم لندن میزبان 5 فیلم ایرانی
- «من و شما» پاتوقی برای چهرههای کمتر دیده شده است
- آخرین اخبار از تولید فیلم «سلام بمبئی 2»
- اسامی آثار بخش مسابقه جشن سینمای مستند اعلام شد
- مهمترین فیلم هایی که چینی ها ساخته اند
- ماندگار ترین دیالوگ های سریال «بازی تاج و تخت»
- نکات اولیه ای که هر فیلمنامه نویس باید بداند
- خاطره شهرام ناظری از روزی که کنسرتش را لغو کردند!
- نمایش «بچه دزدی» در آمریکا به راه افتاد!
- پرفروش ترین کتاب های سال ۹۸ معرفی شدند
- فیلم جنجالی «نقاب» چطور ساخته و توقیف شد؟
- «روتوش» بهترین فیلم کوتاه جشنواره کراکوف
- بیتا فرهی: مردم به دنبال سرگرمی اند!
- عکسهای اکران خصوصی فیلم «ساعت 5 عصر»
- کارت های جشنواره فیلم فجر و رنجی که می بریم!
- دست زدنِ مجری مرد به زن، برنامۀ زنده را به هم ریخت +ویدئو
- روایت محمود دینی از شباهت به شهرام شب پره!
- نگاهی به فیلم «ماجان» / تکرارِ ساختاری منسوخ!
- دردسرهای یک سلفی برای ستاره بیحاشیۀ سینما
- عکس: مریل استریپ در 19 نقش متفاوت
- ده فیلم مناسب برای درون گراها و انزوا طلبان!
- انتشار ترجمۀ دو رمان از غلامحسین ساعدی در ترکیه
- یک بازیگر زن سینما و تلویزیون، کشف حجاب کرد!
- بازیگرانی که در تلویزیون «عروس» شدند!
- «پسران تاریخ» به تئاتر شهر می آید
- سریال رمضانی شبکه سه مشخص شد
- سینماهای کشور به آشوب کشیده شد!
- تصادف رضا عطاران؛ حادثه ای که به خیر گذشت!
- فیلم هایی که بحران های زندگی زناشویی را نمایش دادند
- آهنگ جدید سینا شعبانخانی به نام ناراحتم
- سه شعر دردسرساز که خوانندگان معروف خواندند
- آزیتا حاجیان: کمبود بازیگر نوجوان داریم
- مهران مدیری با«شوخی کردم» به شبکۀ 5 می آید
- عکسهای بدون حجاب بازیگر معروف ایرانی در کانادا