اختصاصی با منیر قیدی کارگردان فیلم ِ«ویلایی ها»
محمدرضا نعمتی
سرزمینی درگیر جنگ می شود و ابعاد این اتفاق آنقدر گسترده است که در جای جای کشور، افراد را به طرق مختلق، مستقیم یا غیرمستقیم درگیر خود میکند و در هر گوشه و کنار، انبوهی از ماجراهایی به وجود میآید که هر یک سررشته قصهای شنیدنی است. دیدن ویلاییها از این منظر نوستالوژیک و رئالیسم جاری در آن مانند سفر در مختصات زمان- مکان حال غریبی دارد.
این فیلم، اولین ساخته منیر قیدی منشی صحنه قدیمی سینما بر فیلمنامه ای است که روند تحقیقات و نگارش آن هشت سال به صورت ناپیوسته به طول انجامیده و در نهایت با همکاری ارسلان امیری آن را به اتمام رسیده است. ایده اولیه در ذهن قیدی از خاطره ای شکل می گیرد که خانم قدیریان همسر جواد نوروزبیگی تهیه کننده سینما سالها قبل برای او تعریف می کند.
الگوی فیلم، ورود غریبه و بر هم زدن آرامش ساکنان شهر است که این بار به جای یکی، دو غریبه – یک عروس و یک مادرشوهر - به مجتمعی مسکونی حوالی جبهه جنگ وارد میشوند و اختلافات خانوادگی بسترساز رویدادهایی میشود که از خلال آن، بیننده به زندگی زنانی که برای حمایت از همسران رزمنده در ویلاهای همجوار خط مقدم ساکن شدهاند. آن چه در زیر میآید چکیده ای است از گفتوگویی مفصلتر که با این فیلمساز آنجام پذیرفت.
تیترهای مهم:
☑ در صحنه های انفجار، خودم جلوی دوربین بازی کردم!
☑ هوای اندیمشک آنقدر گرم بود که موبایل ها از کار افتادند!
☑ از جلسه پنجم به بعد، عوامل دلشان می خواهد زودتر کار تمام شود!
☑ ساخت فیلمِ جنگی، خیلی کارِ سختی نیست!
* فیلمبرداری در چند جلسه انجام شد؟
** کل جلسات فیلمبرداری در حدود پنجاه و پنج روز به طول انجامید و در این مدت تمامی عوامل و بازیگران در کمپهای کنار لوکیشن مستقر بودند.
* به لحاظ دشواری سخت ترین سکانس فیلم کدام بود؟
** یکی از سختترین صحنههایی که در حین فیلمبرداری با آن مواجه بودیم، صحنه بمباران دومی بود که تمام زنها باید در اطراف ویلاها در حال گریز بر روی زمین میافتادند. خاک این زمینها به دلیلی که هیچ گاه برای ما معلوم نشد از «خرده شیشه» پر بود. با کمک همه عوامل به پاکسازی این شیشهها مبادرت ورزیدیم اما با این حال، استرس و نگرانی اصابت ترکشهای مواد محترقه یا پاشیدن بقایای شیشهها به سر و صورت کودکان چنان تمام وجودم را گرفته بود که حین اجرا در خفا اشک میریختم. در برداشت اول بنا به نقشهای که مسئول جلوههای ویژه میدانی برای نحوه پراکندگی بازیگران در حین گریز داد، عمل کردیم اما حاصل کار چندان راضی کننده نبود. زیرا گرچه این خطوط ریسک آسیب به بازیگران را از بین میبرد اما در پلان هلیشات مشخصاً تصنعی بودن مسیر دویدن بازیگران را عیان میکرد. برای حل این مشکل، خودم همراه دستیارم چادر به سر کردیم و با وجود ریسک بالا از این خطوط حرکت کردیم و پس از چند برداشت، نتیجه آن چیزی شد که در فیلم میبینید.
* و احتمالا برداشت های متعدد کار را طاقت فرساتر می کرد...
** شدت حرارت هوای اندیمشک در زمان فیلمبرداری به حدی بود که در حین تصویربرداری همین سکانس احساس می کردیم مغز، درون سرمان در کیسهای آب شناور است. گوشی های موبایل به کل از کار افتاده بودند و مدام آلارم می دادند برای پیشگیری از ضایعات حتمی ما را به جایی خنکتر منتقل کنید. کف پای دستیارم به خاطر دوندگی زیاد پر از تاول شد تا جایی که دیگر قادر به راه رفتن نبود. در این شرایط بازیگران مجبور بودند خود را بارها و بارها روی زمین پرتاب کنند.
* غیر قابل پیش بینی ترین اتفاق در پروسه تولید و ساخت ویلایی ها چه بود؟
** از خون دل خوردن کارگردان در حین فیلمبرداری که بگذریم، به رغم آنچه همه میپندارند، مصیبتِ پیدا کردن سرمایهگذار و رساندن فیلمنامه به مرحله تولید بسیار گواراتر از اتفاقاتی است که یک کارگردان باید پس از پایان روز فیلمبرداری تا روز اکران متحمل شود. مشکل آنجا بود که کسی به من درباره حجم فشار روانی پروسه پس تولید، هشدار نداده بود. فقط این را می شود گفت که کارگردان به معنای واقعی در همه لحظات تنهاترین است و با هیچ واژهای این تنهایی قابل وصف نیست. از حمید جبلی سالها قبل حرفی شنیدم که تازه برایم معنا پیدا کرد؛ کارگردان مانند کسی است که پدرش را از دست داده، همه به او تسلیت میگویند اما هیچی کس نمی داند در دل او چه میگذرد.
* برای هر کارگردانی پس از دیدن فیلم مراحل تدوین صحنه هایی وجود دارند که اذعان کند ای کاش می توانستم دوباره آن را با روشی دیگر بگیرم. این صحنه یا صحنه ها برای شما کدام ها بودند؟
** اگر قرار بود برگردم و دوباره فیلم را بسازم صحنهای که سیما (طناز طباطبایی) نامه شهید شدن همسر یکی از زنان را میگیرد و به دستش میدهد، با میزانسنی متفاوت کارگردانی می کردم. در این صحنه سایر زنها بدون عکسالعمل میایستند و نظاره میکنند. اعتراف میکنم این ایستادن بی دلیل است و باید آنها را وادار به کنشی دیگر مثل رفتن و ترک صحنه میکردم.
* بزرگ ترین چالش کارگردان در ساخت فیلم اول و مشخصا در در حین تولید برای منیر قیدی چه بود؟
** بزرگترین معضل کارگردان در فیلم اول یا حتی فیلمهای بعد این است که همه عوامل در کار خود از او حرفهای ترند. تصویربردار و گروهش، گریم، صدا، بازیگران و... در طول سال چندین و چند کار حرفهای را از سر میگذرانند، همه مدل کارگردان و انواع سبکهای سینمایی و تمام اقلیمها و شرایط را بارها و بارها تجربه کردهاند و پس از جلسه پنجم و ششم، پروژهها برای عوامل تازگی خود را از دست میدهند و میل مبهمی برای به اتمام رسیدن هرچه سریعتر کار جان می گیرد. این اتفاق در سینمای ایران یک ماجرای ازلی ابدی است و به ویلاییها ربطی ندارد.
* با این احوال به نظر می رسد مدیریت، بالاترین مهارتی است که یک کارگردان باید در دوران پیش از ساخت فیلم بلندش بیاموزد؛ حتی مهمتر از مهارت های فنی...
** یک دوگانگی و تضاد در توصیه پذیری کارگردان از عوامل و بازیگران همیشه لاینحل خواهد ماند که این احساس در حین جلسات تولید بسیار آزار دهنده است. از سویی این افراد کوله باری از تجارب را همراه خود به ارمغان میآورند که راه کارهایشان می تواند اثر نهایی را به لحاظ کیفی به طرز محسوسی جابه جا کند و از سویی، در صورت وا دادن کارگردان برای اجرایی کردن نظرات شخصی عوامل و بازیگران، بعدش او پیاده خواهد بود و دیگران سواره. مدیریت صحنه دشوارترین مهارتی است که یک کارگردان باید از آن بهره مند باشد و در غیر اینصورت....
* گرچه ویلایی ها مستقیما به دل جنگ نمی رود اما با این احوال ورود به ژانر جنگی برای هر فیلمسازی می تواند بسیار نگران کننده باشد.
** از نظر اغلب کارگردانان، گرفتن صحنههای جنگی بسیار سخت است در صورتی که به نظر من از کار در آوردن این سکانسها بسیار راحت تر از صحنههایی است که دو نفر فقط صحبت می کنند. یکی از دغدغه های همیشگی من چه در هنگام نوشتن فیلمنامه چه در کارگردانی این است که وقتی فقط دیالوگ پیش برنده است و دیگر هیچ، من چه کار باید بکنم که ارتباط مخاطب با صحنه قطع نشود؟ با این وجود یکی از این صحنههای ایستا در فیلم؛ یعنی صحنهای که پریناز ایزدیار نشسته و برای طناز طباطبایی درباره حس و حال خود، وقتی خبر شهادت شوهران زنان دیگر را به آنها میدهد، صحبت میکند، به نظر من از تاثیرگذارترین قسمتهای فیلم است.
* اتفاق خوبی که در ویلای ها افتاد، فاصله گرفتن از نگاه ایدئولوژیک حاکم بر چنین آثاری است. طوری که بی طرفانه قصه ای از یک فیلم دفاع مقدس روایت شود بدون اینکه در ورطه شعار و مضامین مستعمل ارزش های هنری خود را از دست بدهد.
** فیلمنامه ویلایی ها بر خلاف آنچه به نظر می رسد به لحاظ حرکت بر مدار حساسیت ها بسیار مخاطرهآمیز بود. تقابل دو زن از دو دیدگاه کاملا مخالف هم، یکی همسوی آرمانهای حقطلبانه و دیگری لیبرال و فردمحور به لحاظ سمپات کردن هر یک برای تماشاگر میتوانست وزن فیلم را به نفع شعارزدگی یا ضدارزش بودن سنگین کند که هر یک تبعات سنگین خود را داشت.
- مطالب مرتبط
- فیلم کارگردان ایرانی از تاجیکستان به اسکار میرود
- برای این ۱۰ فیلم ایرانی در خیابانها صف بسته بودند
- دورخیز «فسیل» برای گیشۀ ۱۰۰ میلیاردی!
- گفت و گو با میثم کزازی کارگردان فیلمِ «شین»
- معرفی برگزیدگان چهلویکمین جشنواره فیلم فجر
- رقابت 22 فیلم در چهلمین جشنواره فیلم فجر
- برخورد مخاطب با گورکن، صِفر و صَدی است!
- در اکران آنلاین، انحصارها باید شکسته شود
- برگزیدگان جشنواره جهانی فیلم فجر معرفی شدند
- آنچه دربارۀ فیلمهای جشنواره فجر 39 نمی دانستید!
نظرات کاربران
- 20 فیلم جنجالی که نباید با همسر یا نامزدتان تماشا کنید! (قسمت1)/دختر خوب و دختر گمشده!
- شمارۀ «محمدرضا گلزار» چند؟!
- معرفی بهترین فیلم های عاشقانه 2018
- معروف ترین و پر بیننده ترین سریال های ترکی/ از عشق ممنوع تا عشق اجاره ای!
- ببینید: زن و شوهری که در30 فیلم، نقش خودشان را بازی کرده اند!
- بشنوید: «رسم عاشقی» اثر رسول نجفیان درباره شهدا
- نگاهی به چند اثر حاضر در جشنواره فیلم فجر
- فیلم هایی که بحران های زندگی زناشویی را نمایش دادند
- ۱۰ بازیگر زن فرانسوی که کارنامه درخشانی دارند
- دست زدنِ مجری مرد به زن، برنامۀ زنده را به هم ریخت +ویدئو
- «آینه بغل» با رضا گلزار راه افتاد
- سرنوشتِ دکورهای میلیاردی سریال «مختارنامه»/ به فیلمبرداران «عروسی» اجاره داده می شود!
- عکس/ تیپ مردانۀ نيوشا ضيغمى در فيلم «هشتگ»
- نکات اولیه ای که هر فیلمنامه نویس باید بداند
- صد نقشِ فراموش نشدنی سینما و تلویزیون ایران
- عکسهای بدون حجاب بازیگر معروف ایرانی در کانادا
- نگارش فیلمنامه سریال۳۰۰ قسمتی سیما ادامه دارد
- هزینۀ تولید فیلم و سریال چقدر گران شده است؟
- دردسرهای یک سلفی برای ستاره بیحاشیۀ سینما
- آیا جواد یساری به سرنوشتِ حبیب دچار میشود؟
- واکنش یک فیلمساز به داوران جشنواره فجر: دوست ندارم نگاه های فسیلشده دربارۀ فیلمم نظر بدهند!
- ببینید: رونمایی از اولین تیزر فیلم «تگزاس»
- تجاوز به هنرپیشه زن با هماهنگی کارگردان معروف!
- نمایش «بچه دزدی» در آمریکا به راه افتاد!
- عکس: مریل استریپ در 19 نقش متفاوت
- ثبت یک رکوردِ تاریخی در سینمای آمریکا
- یک بازیگر زن سینما و تلویزیون، کشف حجاب کرد!
- ده فیلم مناسب برای درون گراها و انزوا طلبان!
- آنجلینا جولی معشوقه ی شیطان میشود!
- نگاهی به فیلم سراسر شب/ خسته و پُر مَلال!
- نگاهی به فیلم جمشیدیه / از کوره در رفتن!
- «دورهمی» در صدر پرمخاطب های تلویزیون
- نامگذاری خیابانی به نام شجریان در تهران
- شاهد احمد لو و ویدا جوان در حمام عمومی!
- رقابت 22 فیلم در چهلمین جشنواره فیلم فجر
- نگاهی به فیلم «زیر سقف دودی» / رد پای مغشوش زیبای آمریکایی
- بازیگران ایرانی که همسران غیر ایرانی دارند+عکس
- افشاگری پرنسس دایانا در مستندی بحث برانگیز
- ماجرای مرگ برادرِترانه علیدوستی درچهارشنبه سوری
- انتشار یک فیلم کودکانه در شبکه نمایش خانگی
- پرستویی: من تا حالا با پول کثیف کار نکردهام
- نقد کوتاهی بر فیلم "هفت و نیم"/فقط گفتن و رفتن!
- عجیبترین اتفاقات سال 2020 در پروژههای سینمایی
- رکورد عجیب یک بازیگر در زمینه کشیدن سیگار
- لیلا حاتمی و همهی معشوقههای سینماییاش
- نگاهی به نمایش «اوور دوز»/ در یک شب اتفاق افتاد
- در اکران آنلاین، انحصارها باید شکسته شود
- آهنگ جدید روزبه بمانی به نام "اسمت که میاد"
- سانسور عجیبِ پاهای یک زن در شبکۀ نسیم!
- شکایت خانواده آتنا اصلانی از امیر تتلو
- چرا نوازندگانی مثل بیژن مرتضوی، خواننده شدند؟
- نگاهی به بنفشه آفریقایی/ مردانگی های یک زن!
- کمدین هایی که نقش جدی بازی کردند/ از مهران غفوریان تا رضا عطاران و جواد عزتی
- حال خوب اجرای تئاتر در روزهای آلوده تهران
- تازه ترین آمار فروش فیلمهای سینمایی
- شمارۀ «محمدرضا گلزار» چند؟!
- معرفی بهترین فیلم های عاشقانه 2018
- معروف ترین و پر بیننده ترین سریال های ترکی/ از عشق ممنوع تا عشق اجاره ای!
- ببینید: زن و شوهری که در30 فیلم، نقش خودشان را بازی کرده اند!
- بشنوید: «رسم عاشقی» اثر رسول نجفیان درباره شهدا
- نگاهی به چند اثر حاضر در جشنواره فیلم فجر
- فیلم هایی که بحران های زندگی زناشویی را نمایش دادند
- ۱۰ بازیگر زن فرانسوی که کارنامه درخشانی دارند
- دست زدنِ مجری مرد به زن، برنامۀ زنده را به هم ریخت +ویدئو
- «آینه بغل» با رضا گلزار راه افتاد
- سرنوشتِ دکورهای میلیاردی سریال «مختارنامه»/ به فیلمبرداران «عروسی» اجاره داده می شود!
- عکس/ تیپ مردانۀ نيوشا ضيغمى در فيلم «هشتگ»
- نکات اولیه ای که هر فیلمنامه نویس باید بداند
- صد نقشِ فراموش نشدنی سینما و تلویزیون ایران
- عکسهای بدون حجاب بازیگر معروف ایرانی در کانادا
- نگارش فیلمنامه سریال۳۰۰ قسمتی سیما ادامه دارد
- هزینۀ تولید فیلم و سریال چقدر گران شده است؟
- دردسرهای یک سلفی برای ستاره بیحاشیۀ سینما
- آیا جواد یساری به سرنوشتِ حبیب دچار میشود؟
- واکنش یک فیلمساز به داوران جشنواره فجر: دوست ندارم نگاه های فسیلشده دربارۀ فیلمم نظر بدهند!
- ببینید: رونمایی از اولین تیزر فیلم «تگزاس»
- تجاوز به هنرپیشه زن با هماهنگی کارگردان معروف!
- نمایش «بچه دزدی» در آمریکا به راه افتاد!
- عکس: مریل استریپ در 19 نقش متفاوت
- ثبت یک رکوردِ تاریخی در سینمای آمریکا
- یک بازیگر زن سینما و تلویزیون، کشف حجاب کرد!
- ده فیلم مناسب برای درون گراها و انزوا طلبان!
- آنجلینا جولی معشوقه ی شیطان میشود!
- نگاهی به فیلم سراسر شب/ خسته و پُر مَلال!
- نگاهی به فیلم جمشیدیه / از کوره در رفتن!
- «دورهمی» در صدر پرمخاطب های تلویزیون
- نامگذاری خیابانی به نام شجریان در تهران
- شاهد احمد لو و ویدا جوان در حمام عمومی!
- رقابت 22 فیلم در چهلمین جشنواره فیلم فجر
- نگاهی به فیلم «زیر سقف دودی» / رد پای مغشوش زیبای آمریکایی
- بازیگران ایرانی که همسران غیر ایرانی دارند+عکس
- افشاگری پرنسس دایانا در مستندی بحث برانگیز
- ماجرای مرگ برادرِترانه علیدوستی درچهارشنبه سوری
- انتشار یک فیلم کودکانه در شبکه نمایش خانگی
- پرستویی: من تا حالا با پول کثیف کار نکردهام
- نقد کوتاهی بر فیلم "هفت و نیم"/فقط گفتن و رفتن!
- عجیبترین اتفاقات سال 2020 در پروژههای سینمایی
- رکورد عجیب یک بازیگر در زمینه کشیدن سیگار
- لیلا حاتمی و همهی معشوقههای سینماییاش
- نگاهی به نمایش «اوور دوز»/ در یک شب اتفاق افتاد
- در اکران آنلاین، انحصارها باید شکسته شود
- آهنگ جدید روزبه بمانی به نام "اسمت که میاد"
- سانسور عجیبِ پاهای یک زن در شبکۀ نسیم!
- شکایت خانواده آتنا اصلانی از امیر تتلو
- چرا نوازندگانی مثل بیژن مرتضوی، خواننده شدند؟
- نگاهی به بنفشه آفریقایی/ مردانگی های یک زن!
- کمدین هایی که نقش جدی بازی کردند/ از مهران غفوریان تا رضا عطاران و جواد عزتی
- حال خوب اجرای تئاتر در روزهای آلوده تهران